د) ضرورت بحث و اهمیت تاریخ عصر غیبت کبرى
چهارمین بحث مقدماتى، تبیین ضرورت‏هاى بحث از تاریخ دوران غیبت کبرى مى‏باشد .

با توجه به این‏که، گذشته چراغ راه آینده است، ضرورت بحث از تاریخ و سیر تحولات عصر غیبت کبرى، روشن خواهد بود.

تاریخ‏نگرى - البته آن طور که قرآن کریم آن را مطرح کرده است - انسان را چشمى بینا و درکى عمیق مى‏بخشد و بر خلاف آن‏چه برخى تصور مى‏کنند، انسان در زندان گذشته‏ها، زندانى نمى‏شود، بلکه وضعیت فعلى خود را با توجه به گذشته بهتر درک مى‏کند و خود را براى آینده‏اى قابل پیش‏بینى و قابل تحقق آماده مى‏سازد; به گونه‏اى که مى‏توانیم بگوییم: یک انسان تاریخ‏نگر، یک انسان آینده‏نگر مى‏باشد . با آگاهى ویژه‏اى به سوى آینده حرکت مى‏کند و چنان‏چه لازم ببیند، مى‏تواند در ساختن آینده‏ى خود، نقش به‏سزایى داشته باشد .

بنابراین، دانستن تاریخ صدر اسلام و پیچیدگى‏هاى دوران امامان معصوم پس از پیامبر صلى الله علیه و آله و سپس دوران غیبت تا حال حاضر، به ما امکان برنامه‏ریزى بهترى براى آینده مى‏دهد .
از این گذشته، براى رشته‏ى تخصصى تاریخ و رشته‏هاى تخصصى فقه و حدیث و تفسیر، آگاهى از دوران غیبت کبرى تا حال حاضر، امرى حیاتى و ضرورى است; زیرا بدون دانستن این تحولات، بسیارى از مسایل تخصصى این رشته‏ها، قابل درک و فهم علمى نخواهد بود، تا جایى که مى‏توان گفت: چنان‏چه کسى در تاریخ اسلام و مسلمین، آن هم در تمام دوران‏هاى گذشته، سیر تاریخى نداشته باشد و صاحب تحقیق نباشد، نمى‏تواند به تمام منابع استنباط و تفقه در دین، اشراف داشته باشد و دعوى اجتهاد مطلق کند . هر چند افراد غیر مطلع از تاریخ، چنین ادعایى را سنگین مى‏دانند و شاید چنین مطلبى را مبالغه‏اى بیش ندانند، اما در حد اشاره باید گفت: حدیث و رجال ما، که بخش عمده‏اى از منابع و اطلاعات مهم این رشته را تشکیل مى‏دهند، بدون آگاهى از تحولات دوران غیبت کبرى، ناقص و ناتمام بوده، و نظرات اجتهادى ما قابل اعتماد نخواهد بود .

ه) چالش‏هاى بحث در تاریخ عصر غیبت کبرى:
پنجمین بحث مقدماتى، چالش‏ها و مشکلات ویژه‏ى تاریخ عصر غیبت کبرى مى‏باشد .
در سومین بحث مقدماتى روشن شد که اولین قلمرو براى بحث در تاریخ دوران غیبت کبرى، تاریخ شخص امام مهدى (عج) است که مهم‏ترین بحث و نزدیک‏ترین موضوع نسبت‏به عنوان بحث مى‏باشد . ولى بحث در این قلمرو، بسیار محدود و فاقد منابع مناسب مى‏باشد; زیرا پیش‏فرض ما در بحث، غیبت تام امام مهدى (عج) مى‏باشد . و با غیبت تام، چه اطلاعى از او مى‏توانیم داشته باشیم؟

مکان زندگى و تحرکات امام مهدى (عج)، نحوه‏ى زندگى او، نحوه‏ى ارتباط با مردم و سیره‏ى عام و خاص او در این دوران، زندگى خصوصى او و بسیارى از مسایل ویژه‏ى امام مهدى (عج) که براى یک بحث تاریخى مطرح مى‏باشند، شاید بدون جواب بمانند .
بنابراین مى‏توانیم بگوییم: اولین چالش در بحث‏هاى تاریخ عصر غیبت کبرى، مشخص نبودن قلمروهاى بحث در این برهه‏ى تاریخى است که به تناسب اهداف مورد نظر و افق‏هاى دید تاریخ‏نگاران، مى‏تواند بسیار متفاوت باشد . آن چه را در سومین بحث مقدماتى بیان داشتیم، در حقیقت مى‏تواند یک نظر تاسیسى باشد; زیرا آن‏چه تاکنون با این عنوان آمده است; یا منهاى تاریخ شخص امام مهدى (عج) بوده یا این‏که فقط به تاریخ شخص امام مهدى (عج) بسنده کرده است . 

دومین چالش، کمبود منابع در زمینه‏ى اولین قلمرو براى بحث‏هاى دوران غیبت کبرى است .

چالش سوم، پراکنده بودن اطلاعات تاریخى است . آن‏هم در منابعى که هر کدام با دیدگاه‏هاى ویژه‏اى به رشته‏ى تحریر درآمده است .
البته منابعى که توسط مستشرقین عرضه شده است، نمى‏تواند منابعى مطمئن و گویاى واقعیت‏باشد .
براى منابع عمومى تاریخ اسلام نیز باید بگوییم که تاریخ شیعه و تشیع و حوزه‏هاى علمیه و مراجع بزرگ تقلید در این منابع نیز کم‏رنگ بوده یا این‏که صددرصد مورد تجاهل قرار گرفته است .
بنابراین، باید تلاشى اساسى و همه جانبه، همراه با حساسیت‏هاى لازم براى یک محقق، انجام پذیرد، تا این‏که مجموعه‏اى منسجم و علمى و فراگیر در مورد تاریخ عصر غیبت کبرى فراهم آید . چنین کار بزرگى را باید یک گروه توانمند یا مؤسسه‏اى متخصص در تاریخ بر عهده گیرد، تا تاریخى مستند و تحلیلى، عرضه گردد و مورد استفاده‏ى رشته‏هاى تخصصى و عمومى قرار گیرد .

منبع\سایت منجی سبز


دسته ها :
X